På Facebook kom eg over ein artikkel frå Kilden kjønnsforskning. Det handla om eit forskingsprosjekt som heiter Making persons with Disabillities full citizens – DISCIT og er leia av NOVA. Dei har forska på korleis menneskjer med nedsett funksjonsevne har det i dei europeiske landa. Overskrifta ”Kvinner med nedsett funksjonsevne vert sett på som aseksuelle” lyser mot meg. Er det slik samfunnet ser på meg? Eg trur det.

Folk flest er nok litt usikre på korleis dei skal forholda seg til personar med nedsett funksjonsevne. Folk har lite kunnskap om korleis det er å ha ei funksjonsnedsetting. Det fører til at me fort vert avskrivne som aktuelle partnarar og kjærastemateriale.

Det var tøft å sjå at dei fekk sine fyrste kjærestar, medan eg var åleine.

Men det som uroar meg er visst det òg fører til at helsepersonell vegrar seg for å snakka med unge funksjonshemma om seksualitet og kropp. Ingen prata med meg, og eg hadde store problem med å godta at eg stod litt på utsida av verda. Alle var funksjonsfriske der eg vaks opp, det var dei eg samanlikna meg med. Om det var noko seksualundervisning, har eg ikkje lagt meg det på minne. Sjølv snakka eg berre med mine funksjonsfriske vener om sex.

Helsepersonell må snakka med personar med nedsett funksjonsevne om sex

Det var tøft å sjå at dei fekk sine fyrste kjærestar, medan eg var åleine. Det var vanskeleg å vite korleis eg skulle forholda meg til verda rundt. Eg hadde ein brå overgang, når eg kom ut på byen og eg fekk mange spørsmål, ubehagelege tilnærmingar men òg kjekke venskap. Eg var altfor snill, naiv og dårleg på å setje grenser for meg sjølv. I ettertid skulle eg ynskja meg ein person, som eg kunne snakka med, eller eit kurs i livsmeistring.

Likemannsarbeid er viktig arbeid

Men forskinga er ein del meir omfattande enn berre dette temaet. Ingressen fortel at ”å delta i arbeidslivet og ha en familie er noe de fleste tar for gitt”. Eg veit at eg har vore kjempeheldig – draumen om å få barn vart sann. Eg fann meg ein kjekk mann, som eg kunne stole på. Eg veit at det er mange som ber på same draumen, som ikkje har fått realisert den.

Det at kvinner finn støtte i kvarandre, og deler av erfaringane sine trur eg kan vera nyttig.

I mi foreining – CP-foreininga – nyttast ein del av midlane til likemannsarbeid. Likemannsarbeid handlar om at personar med nedsett funksjonsevne hjelper kvarandre med å fortelje om sine erfaringar, gje råd og støtte basert på eiga livserfaring. Eg har fått lov til å delta i dette arbeidet med å gje råd til dei som ynskjer å verte mor. Eg har sett at det nyttar. Eg trur dette er eit særs viktig arbeid, men eg saknar likevel eigne kvinnenettverk, som ein gjerne finn andre stadar i samfunnet. Det at kvinner finn støtte i kvarandre, og deler av erfaringane sine trur eg kan vera nyttig. Gjennom likemannsarbeidet ser ein at eit lyttande øyra, høyra at andre har det likt som seg sjølv, men og veit kvar ein skal finne hjelp og kunnskap, kan vera utruleg godt. Eg bur i ein liten kommune, eg har få i same situasjon som meg sjølv, og hjelpeapperatet har ofte hatt lite kunnskap. Når eg vart gravid følte eg at eg hadde ingen å vende meg til. Eg følte meg åleine.

Er rullestolen viktigare enn meg?

Artikkelen startar med å fortelje ei historie som ei av kvinnene som har deltatt i prosjektet har fortalt. Om den gongen ho skulle på romantisk hotellferie med kjærasten og vart møtt av to enkeltsenger. Ikkje særleg romantisk. Eg har opplevd same problem sjølv. Mitt problem oppstår ofte på familieferie, eg må ofte velje mellom å ha tilrettelagt rom, eller familierom. Me endar oftast med familierom, slik at me får plass til alle. Kvifor er ingen familierom tilrettelagde for rullestol? Og når ein møter rom som er perfekt tilrettelagde, men som berre har enkeltsenger, er det jo også ganske kjipt. Ein har jo gjerne lyst å sove i same seng som ektemannen sin.

Kvifor er ingen familierom tilrettelagde for rullestol?

Artikkelen fortel og at (…) ”Det er vanlig at funksjonsnedsettelsen blir den fremste identitetsmarkøren foran kjønn”(…). Mi erfaring er og at eg føler at folk berre ser rullestolen, og ikkje meg som person. Då er det noko veldig feil. Vidare står det: ”Det forventes ikke at man skal være attraktiv som partner, eller at man skal bli forelder”.

Skulen må ta opp at det finst folk med nedsett funksjonsevne, som har dei same draumane og tankane som alle andre

Eg trur ikkje berre kursing av helsepersonell er nok. Eg trur det er viktig med gode samfunnsfagstimar både på grunnskule og vidaregåande, der ein tar opp at det finst folk med nedsett funksjonsevne, som har dei same draumane og tankane som alle andre. Inntrykket eg har av den norske skulen, er at det er lite diskusjon om nedsett funksjonsevne i skulen i dag. Eg trur det kan føra til at det vert vanskelegare å inkluderast i samfunnet. Eg trur og at dette fort kan føre til at fordommane og stereotype oppfatningar får spire og gro. Sånn som til dømes at me ikkje er kjærestemateriale eller ikkje kan vera seksuelt aktive. Eller venemateriale, og det er jo kanskje det verste.

Me treng gode assistentordningar

Manglande brukarstyrt assistanse kan føra til at folk med nedsett funksjonsevne, som har grunnleggande behov for assistanse – ikkje får fullført utdanning eller ikkje kan vera yrkesaktive. Ofte har ein berre timar som dekkjer det mest nødvendige. Då kan ein til dømes sjå langt etter å vera politisk aktiv. Det kan jo føre til at ikkje alle stemmer vert høyrde i samfunnet vårt. Dette er ikkje vidare demokratisk, og rokkar ved dei demokratiske modellane våre.

Me må ha eit stabilt assistenttilbod – folk som kan vera mine armar og bein – slik at jentene mine får den mammaen dei fortener.

Alle kvinner med nedsett funksjonsevne bør få tilbod om å få vera med i eigne nettverk der ein kan støtta kvarandre og løfta kvarandre fram. Ha gode lavterskeltilbod der dei kan søkje informasjon. Vil kvinner med nedsett funksjonsevne få barn, så må samfunnet legge til rette for det. Me må ha gode assistentordningar, god oppfølging på føden og frå helsevesenet. Min draum er og at mannen min skal sleppe å tenkje på at han må kjempe for at han har tatt valet – å vera gift med meg. At vårt familieliv kan gå så knirkefritt som mogeleg. Då må me ha eit stabilt assistenttilbod, der ein veit at det til ein kvar tid kjem folk for å vera mine armar og bein, slik at jentene mine får den mammaen dei fortener.

Gjestebloggar Mari Hansen har ein bachelor i Kommunikasjon, PR og journalistikk. Ho driv kommunikasjonsverksemda Ordsmeden Mari Hansen. Mari har Cerebral Parese, er 34 år og har to barn. Ho har også tidlegare gjesteblogga for Maddam og skrive teksten Eit tapt slag?

Illustrasjonsbilde: M in the fields av Roberto Maldeno, CC BY-NC-ND 2.0.